Pomiar inflacji w kontekście przeglądu strategii

Wiarygodna miara inflacji pomaga nam lepiej wypełniać nasze zadanie

Naszym głównym zadaniem jest utrzymywanie stabilnego poziomu cen. W tym celu pilnujemy, żeby inflacja (czyli tempo, w jakim zmienia się w czasie ogólny poziom cen towarów i usług) pozostawała niska, stabilna i przewidywalna.

Żeby dobrze wypełniać to zadanie, potrzebujemy wiarygodnej miary inflacji. Analizujemy ceny setek dóbr, na które ludzie zwykle wydają pieniądze. Są to towary, np. żywność, odzież i samochody, oraz usługi – tu bierzemy pod uwagę m.in. rachunki za telefon komórkowy, bilety kolejowe, a nawet czynsze. Wszystkie te pozycje łącznie dają nam wyobrażenie, jak bardzo zmienia się ogólny poziom cen w gospodarce.

Jakiej miary używa się w strefie euro?

W strefie euro takiego całościowego obrazu dostarcza zharmonizowany wskaźnik cen konsumpcyjnych HICP, zestawiany przez urząd statystyczny Unii Europejskiej (Eurostat). HICP to jakby wielki koszyk zakupowy, który obejmuje 295 kategorii towarów i usług z wszystkich 19 krajów strefy euro i odzwierciedla typową strukturę wydatków jej mieszkańców.

Ten zbiorczy wskaźnik pozwala śledzić zmiany cen w gospodarce. Działa jak swojego rodzaju mapa, która pomaga EBC podejmować właściwe decyzje. I podobnie jak mapy samochodowe się aktualizuje, żeby pokazywały przeszkody czy nowe trasy, również EBC potrzebuje takiej miary inflacji, która będzie wiarygodna, rzetelna, aktualna i porównywalna.

Spójrzmy, co się działo w ostatnich latach. Inflacja była za niska, co wynikało z różnych powodów. Na przykład jeśli sytuacja gospodarcza przez długi czas jest słaba, także inflacja może dość długo pozostawać niska. W dodatku globalizacja ułatwiła handel i nasiliła konkurencję międzynarodową. Żeby przetrwać na rynku, firmy muszą utrzymywać stałe ceny albo podwyższać je tylko minimalnie. Występowały także inne czynniki. Wskaźnik HICP pomaga ująć te wszystkie procesy w jedną miarę, która stanowi drogowskaz dla naszych decyzji dotyczących polityki pieniężnej.

Pomiar inflacji nie jest prostą sprawą

Niełatwo jest mierzyć inflację w taki sposób, żeby spełnić te wysokie standardy. Wiemy na przykład, że jakość towarów i usług z czasem się zmienia. Najnowszy telefon komórkowy często bywa droższy od poprzedniego modelu, ale wyższa cena może wynikać z lepszej jakości, a nie z inflacji. A że wciąż pojawiają się nowe, innowacyjne towary i usługi, które coraz szybciej wypierają stare, trudniej jest mierzyć, jak ceny zmieniają się w czasie. Także rozwój sprzedaży online, gdzie ceny mogą być inne niż w sklepach stacjonarnych, sprawia, że pomiar inflacji staje się bardziej skomplikowany.

Trudno jest ująć koszty ponoszone przez właścicieli mieszkań

Podczas naszych „spotkań na słuchanie”, które odbywały się w całej strefie euro, ludzie często mówili, jak martwi ich wzrost kosztów mieszkaniowych. Dotychczasowy sposób mierzenia inflacji nie ujmuje w pełni kosztów użytkowania mieszkań przez właścicieli. Więc chociaż w ostatnich latach ceny nieruchomości w wielu krajach strefy euro znacznie wzrosły, stopa inflacji pozostała tam niska.

Nieuwzględnianie takich kosztów w naszym dotychczasowym wskaźniku inflacji wynikało z różnych powodów. Głównym było to, że odsetek osób posiadających dom lub mieszkanie w poszczególnych krajach jest bardzo różny, przez co jest trudno stworzyć porównywalną miarę dla całej strefy euro.

Chcemy, żeby miara inflacji bardziej pokrywała się z tym, czego ludzie doświadczają w codziennym życiu. Dlatego Rada Prezesów opowiada się za włączeniem do wskaźnika HICP kosztów użytkowania mieszkań przez właścicieli. To trudne zadanie, które potrwa kilka lat.

Dopóki się nie zakończy, naszym podstawowym wskaźnikiem do mierzenia inflacji pozostanie HICP w obecnym kształcie. Żeby jednak lepiej rozumieć, jak zmieniają się ceny w gospodarce, będziemy także używać innych miar inflacji, które obejmują koszty użytkowania mieszkań przez właścicieli.