Η μέτρηση του πληθωρισμού και η επανεξέταση της στρατηγικής

Ένας αξιόπιστος δείκτης μέτρησης του πληθωρισμού μάς βοηθά να επιτελούμε καλύτερα το καθήκον μας

Το καθήκον μας είναι να διατηρούμε τη σταθερότητα των τιμών. Για να το πετύχουμε διασφαλίζουμε ότι ο πληθωρισμός – ο ρυθμός με τον οποίο οι συνολικές τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών μεταβάλλονται με την πάροδο του χρόνου – παραμένει χαμηλός, σταθερός και προβλέψιμος.

Για να επιτελούμε σωστά το καθήκον μας χρειαζόμαστε έναν αξιόπιστο δείκτη μέτρησης του πληθωρισμού. Εξετάζουμε τις τιμές εκατοντάδων αγαθών και υπηρεσιών για τα οποία οι άνθρωποι ξοδεύουν συνήθως τα χρήματά τους. Αυτά είναι, μεταξύ άλλων, αγαθά όπως τα είδη διατροφής, τα ρούχα ή τα αυτοκίνητα, καθώς και υπηρεσίες όπως οι λογαριασμοί κινητής τηλεφωνίας, τα εισιτήρια τρένων, ακόμη και τα ενοίκια. Όλα αυτά μαζί μάς δίνουν μια ιδέα για το πώς μεταβάλλονται οι τιμές στην οικονομία συνολικά.

Ποιον δείκτη μέτρησης χρησιμοποιούμε στη ζώνη του ευρώ;

Στη ζώνη του ευρώ αποκτούμε αυτήν τη γενικότερη εικόνα με τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ), ο οποίος καταρτίζεται από τη στατιστική υπηρεσία της ΕΕ. Ο ΕνΔΤΚ μοιάζει με ένα τεράστιο καλάθι αγορών το οποίο περιέχει 295 αγαθά και υπηρεσίες από τις 19 χώρες της ζώνης του ευρώ και έχει σχεδιαστεί για να δείχνει αντιπροσωπευτικά σε ποια αγαθά και υπηρεσίες ξοδεύουν συνήθως τα χρήματά τους οι άνθρωποι.

Αυτός ο συνολικός δείκτης μέτρησης αποτελεί ένα καλό μέσο παρακολούθησης του τρόπου με τον οποίο οι τιμές μεταβάλλονται στην οικονομία. Είναι σαν ένας χάρτης που βοηθά την ΕΚΤ να λαμβάνει τις σωστές αποφάσεις. Και όπως ακριβώς ένας χάρτης πρέπει να είναι αξιόπιστος και επικαιροποιημένος για να δείχνει τα εμπόδια ή τις νέες κατευθύνσεις στην πορεία μας, έτσι και η ΕΚΤ χρειάζεται έναν δείκτη μέτρησης του πληθωρισμού που να είναι πιστευτός, αξιόπιστος, επίκαιρος και συγκρίσιμος.

Ας δούμε την εμπειρία των τελευταίων ετών. Ο πληθωρισμός ήταν υπερβολικά χαμηλός. Και αυτό οφειλόταν σε πολλούς παράγοντες. Για παράδειγμα, αν η κατάσταση της οικονομίας δεν είναι καλή για μεγάλο χρονικό διάστημα, ο πληθωρισμός μπορεί να παραμείνει χαμηλός για αρκετό καιρό. Επιπλέον, η παγκοσμιοποίηση έχει διευκολύνει τις εμπορικές συναλλαγές και έχει αυξήσει τον ανταγωνισμό μεταξύ των χωρών. Για να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό, οι επιχειρήσεις είτε διατηρούν τις τιμές τους σταθερές είτε τις αυξάνουν ελάχιστα κάθε φορά. Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες. Ο ΕνΔΤΚ συμβάλλει ώστε να συγκεντρώνονται σε έναν και μόνο δείκτη όλες αυτές οι διαφορετικές εξελίξεις και, όπως ένας χάρτης, καθοδηγεί τις αποφάσεις μας για τη νομισματική πολιτική.

Η μέτρηση του πληθωρισμού μπορεί να είναι ένα περίπλοκο εγχείρημα

Είναι δύσκολο να διασφαλίσουμε ότι ο δείκτης μέτρησης του πληθωρισμού που χρησιμοποιούμε πληροί αυτά τα υψηλά κριτήρια. Η ποιότητα των αγαθών και των υπηρεσιών μπορεί να μεταβληθεί με την πάροδο του χρόνου. Το τελευταίο μοντέλο του κινητού σας τηλεφώνου, για παράδειγμα, πιθανόν να έχει κοστίσει περισσότερο από το προηγούμενο. Η υψηλότερη τιμή ενδέχεται να αντανακλά τη βελτίωση της ποιότητάς του και όχι τον πληθωρισμό. Νέα, καινοτόμα αγαθά και υπηρεσίες αντικαθιστούν τα παλαιά με πολύ ταχύτερους ρυθμούς, γεγονός που καθιστά τη μέτρηση δυσκολότερη με την πάροδο του χρόνου. Η ανάπτυξη των διαδικτυακών αγορών, όπου οι τιμές μπορεί να διαφέρουν από τις τιμές στα τοπικά καταστήματα, καθιστά επίσης πιο περίπλοκη τη μέτρηση της μεταβολής των τιμών.

Είναι δύσκολο να ενσωματωθεί το κόστος ιδιόκτητης κατοικίας

Στη διάρκεια των εκδηλώσεών μας για τη συγκέντρωση απόψεων σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, ακούσαμε απευθείας από τους πολίτες πόσο τους ανησυχεί η αύξηση του κόστους στέγασης. Μέχρι στιγμής ο δείκτης μας για τη μέτρηση του πληθωρισμού δεν αντανακλά πλήρως το κόστος ιδιόκτητης κατοικίας, γνωστό ως κόστος ιδιοκατοίκησης. Αν και τα τελευταία έτη οι τιμές των κατοικιών έχουν αυξηθεί σημαντικά σε πολλές χώρες της ζώνης του ευρώ, ο πληθωρισμός παραμένει χαμηλός.

Υπάρχουν λόγοι για τους οποίους αυτό το κόστος δεν έχει συμπεριληφθεί μέχρι στιγμής στον δείκτη μέτρησης του πληθωρισμού. Κατ’ αρχάς, το ποσοστό των ατόμων που είναι ιδιοκτήτες κατοικίας ποικίλλει σημαντικά από χώρα σε χώρα. Αποτελεί μεγάλη πρόκληση η δημιουργία ενός συγκρίσιμου δείκτη μέτρησης για ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ.

Θέλουμε να χρησιμοποιούμε έναν δείκτη μέτρησης του πληθωρισμού που να αντικατοπτρίζει καλύτερα τις εμπειρίες των ανθρώπων. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο το Διοικητικό Συμβούλιο στηρίζει τη συμπερίληψη του κόστους ιδιόκτητης κατοικίας στον ΕνΔΤΚ. Αυτό το εγχείρημα όμως είναι δύσκολο και η υλοποίησή του χρονοβόρα.

Μέχρι να ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, θα συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε τον τρέχοντα ΕνΔΤΚ ως το βασικό σημείο αναφοράς μας για τη μέτρηση του πληθωρισμού. Για να βελτιώσουμε όμως την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο μεταβάλλονται οι τιμές στην οικονομία, θα χρησιμοποιούμε και άλλους δείκτες μέτρησης του πληθωρισμού που περιλαμβάνουν την ιδιοκατοίκηση.