Pomiar inflacji w kontekście przeglądu strategii

Wiarygodna miara inflacji pomaga nam lepiej wypełniać nasze zadanie

Naszym głównym zadaniem jest utrzymywanie stabilnego poziomu cen. W tym celu pilnujemy, żeby inflacja (czyli tempo, w jakim zmienia się w czasie ogólny poziom cen towarów i usług) pozostawała niska, stabilna i przewidywalna.

Żeby dobrze wypełniać to zadanie, potrzebujemy wiarygodnej miary inflacji. Analizujemy ceny setek dóbr, na które ludzie zwykle wydają pieniądze. Są to towary, np. żywność, odzież i samochody, oraz usługi – tu bierzemy pod uwagę m.in. rachunki za telefon komórkowy, bilety kolejowe, a nawet czynsze. Wszystkie te pozycje łącznie dają nam wyobrażenie, jak bardzo zmienia się ogólny poziom cen w gospodarce.

Jakiej miary używa się w strefie euro?

W strefie euro takiego całościowego obrazu dostarcza zharmonizowany wskaźnik cen konsumpcyjnych HICP, zestawiany przez urząd statystyczny Unii Europejskiej (Eurostat). HICP to jakby wielki koszyk zakupowy, który obejmuje 295 kategorii towarów i usług z wszystkich krajów strefy euro i odzwierciedla typową strukturę wydatków jej mieszkańców.

Ten zbiorczy wskaźnik pozwala śledzić zmiany cen w gospodarce. Działa jak swojego rodzaju mapa, która pomaga EBC podejmować właściwe decyzje. I podobnie jak mapy samochodowe się aktualizuje, żeby pokazywały przeszkody czy nowe trasy, również EBC potrzebuje takiej miary inflacji, która będzie wiarygodna, rzetelna, aktualna i porównywalna.

Pomiar inflacji nie jest prostą sprawą

Niełatwo jest mierzyć inflację w taki sposób, żeby spełnić te wysokie standardy. Wiemy na przykład, że jakość towarów i usług z czasem się zmienia. Najnowszy telefon komórkowy często bywa droższy od poprzedniego modelu, ale wyższa cena może wynikać z lepszej jakości, a nie z inflacji. A że wciąż pojawiają się nowe, innowacyjne towary i usługi, które coraz szybciej wypierają stare, trudniej jest mierzyć, jak ceny zmieniają się w czasie. Także rozwój sprzedaży online, gdzie ceny mogą być inne niż w sklepach stacjonarnych, sprawia, że pomiar inflacji staje się bardziej skomplikowany.

Trudno jest ująć koszty ponoszone przez właścicieli mieszkań

W 2020 Europejczycy zgłaszali obawy dotyczące wzrostu kosztów mieszkaniowych, lecz sposób mierzenia inflacji nie ujmował w pełni kosztów użytkowania mieszkań przez właścicieli. Ceny nieruchomości w wielu krajach strefy euro rosły wtedy już od pewnego czasu, natomiast stopa inflacji pozostała niska.

Nieuwzględnianie takich kosztów w naszym dotychczasowym wskaźniku inflacji wynika z kilku powodów.

Na przykład odsetek osób posiadających dom lub mieszkanie w poszczególnych krajach jest różny. Dlatego statystyki dotyczące lokali mieszkalnych na wynajem są istotniejsze w krajach z dużym rynkiem najmu. W takich krajach stawki czynszów mogą służyć do szacowania kosztów użytkowania mieszkań przez właścicieli. Natomiast do określenia zmian tych kosztów w krajach, w których rynek najmu jest mniejszy i więcej ludzi kupuje nieruchomości, można wykorzystać ceny sprzedaży domów i mieszkań.

Przedstawione powyżej różnice powodują także, że trudno jest znaleźć porównywalną miarę dla całej strefy euro.

Chcemy, żeby miara inflacji jak najściślej pokrywała się z tym, czego ludzie doświadczają w codziennym życiu. Dlatego Rada Prezesów opowiada się za włączeniem do wskaźnika HICP kosztów użytkowania mieszkań przez właścicieli. To trudne zadanie, a jego realizacja musi potrwać.

W międzyczasie naszym podstawowym wskaźnikiem do mierzenia inflacji pozostanie HICP w obecnym kształcie. Żeby jednak lepiej rozumieć, jak zmieniają się ceny w gospodarce, będziemy także monitorować inne miary inflacji, które obejmują koszty użytkowania mieszkań przez właścicieli.