- EBC publikuje nowy raport: Card payments in Europe – a renewed focus on SEPA for cards
- Statystyki dotyczące wykorzystania kart płatniczych i dokonywanych za ich pomocą transakcji świadczą o znacznym potencjale wzrostowym płatności kartowych we wszystkich krajach UE, a zwłaszcza w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej
- Uczestnicy rynku powinni dążyć do stworzenia konkurencyjnego rynku przetwarzania płatności kartowych oraz do opracowania, a następnie wdrożenia standardów technicznych
Przejście dwóch pierwszych instrumentów płatniczych – polecenia przelewu i polecenia zapłaty – na instrumenty SEPA prawie się zakończyło. Obecnie uwaga Eurosystemu skupia się na harmonizacji największego z elektronicznych detalicznych instrumentów płatniczych: płatności kartowych. Europejski Bank Centralny (EBC) opracował nowy, obszerny raport o płatnościach kartowych w Europie pod tytułem Card payments in Europe – a renewed focus on SEPA for cards, w którym objaśnia podstawowe pojęcia, podaje zbiorcze statystyki dla całej Unii Europejskiej oraz przedstawia stanowisko i strategię Eurosystemu wobec projektu SEPA dla kart płatniczych. Ostatecznym celem prac nad tym projektem jest stworzenie zharmonizowanego, konkurencyjnego i innowacyjnego europejskiego obszaru płatności kartowych.
Karty płatnicze to najczęściej stosowany i najszybciej rozwijający się detaliczny instrument płatniczy w Europie. Podczas gdy w 2000 r. na każdy z trzech dostępnych instrumentów (karty płatnicze, polecenie przelewu i polecenie zapłaty) przypadało prawie tyle samo transakcji – około 13 miliardów, to w 2012 r. za pomocą kart zrealizowano już 40 miliardów transakcji, polecenia przelewu – około 26 miliardów, a polecenia zapłaty – 23 miliardy (zob. wykres 1). Co więcej, we wszystkich krajach UE liczba płatności kartowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca nadal rośnie.
Poza tym, jak wynika z raportu, możliwości związane z płatnościami kartowymi w UE wciąż nie są w pełni wykorzystane, mimo że jest to instrument skuteczny, bezpieczny i niezawodny. Wiele czynników wskazuje też na jego znaczny potencjał wzrostowy. Roczna liczba płatności kartowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca w poszczególnych krajach jest bardzo różna. Przeciętny Szwed dokonuje rocznie 230 płatności kartą, podczas gdy Bułgarzy, Rumuni i Grecy – poniżej 10 (zob. wykres 2). Konsumenci portugalscy w ciągu roku wydają przy użyciu kart ponad dwa razy więcej (5200 euro) niż Hiszpanie (2300 euro) czy Włosi (2100 euro) (zob. wykres 3). W większości krajów Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej poziom wykorzystania kart płatniczych jest ogólnie bardzo niski, co wskazuje na ich duży potencjał wzrostowy. Ale nawet Francuzi, którzy chętnie korzystają z kart płatniczych, musieliby zwiększyć liczbę płatności kartowych o 72%, aby dogonić kraje zajmujące pierwsze trzy miejsca w rankingu.
„SEPA dla kart płatniczych to następny logiczny krok w integracji europejskich płatności detalicznych” – mówi Yves Mersch, członek Zarządu EBC. „Banknoty i monety euro w naszych portfelach są takie same w całej strefie euro. Niedługo także polecenia przelewu i polecenia zapłaty w euro będą realizowane w całej Europie według tego samego schematu. Nadszedł więc czas na dalszą harmonizację i integrację płatności kartowych”.
Jak pokazują badania, kraje, w których więcej płatności detalicznych realizuje się przy użyciu kart i innych instrumentów elektronicznych, obciążone są znacznie niższymi kosztami społecznymi (wyrażonymi jako procent PKB) z tytułu obsługi takich płatności. W jednym z opracowań EBC podano, że w skali całej UE koszty społeczne płatności detalicznych wynoszą 1% PKB, czyli około 130 mld euro rocznie. To istotny, choć w dużej mierze niewidoczny, koszt funkcjonowania machiny gospodarczej. Jednym z najważniejszych celów EBC i krajowych banków centralnych należących do Eurosystemu jest upowszechnianie efektywnych usług w zakresie płatności detalicznych, co może przynieść konkretne korzyści gospodarcze.
„Trudno w to uwierzyć, ale przy dokonywaniu i akceptowaniu płatności kartą nie tylko konsumenci i sprzedawcy, lecz także banki i inni dostawcy usług płatniczych wciąż natrafiają na przeszkody i różnice regionalne wywodzące się z czasów przed wprowadzeniem euro” – dodaje Mersch.
SEPA dla kart płatniczych – cele Eurosystemu
Celem projektu SEPA dla kart płatniczych jest harmonizacja zasad, praktyk biznesowych i przepisów oraz standardów technicznych dotyczących płatności kartowych. EBC z zadowoleniem przyjął więc zarówno projekt rozporządzenia w sprawie opłat interchange w odniesieniu do transakcji płatniczych realizowanych kartą, jak i projekt dyrektywy w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego. Rozporządzenie potwierdza bowiem jedną z głównych zasad SEPA w odniesieniu do kart płatniczych, tj. rozdział systemów kartowych od przetwarzania transakcji, a oba akty prawne usuwają wiele przeszkód w integracji wynikających z obecnych praktyk biznesowych i obowiązujących przepisów.
Uczestnicy rynku i inni interesariusze nadal będą musieli odgrywać aktywną rolę w tym przedsięwzięciu, a zwłaszcza w określaniu ogólnych zasad działania europejskiego rynku kart płatniczych, w budowaniu konkurencyjnego rynku przetwarzania płatności kartowych oraz w opracowywaniu i we wdrażaniu standardów technicznych. Eurosystem będzie w dalszym ciągu wskazywał kierunki działań i zachęcał do współpracy w tej dziedzinie.
Wykres 1: Wykorzystanie instrumentów płatniczych w UE (2000–2012)
Wykres 2: Liczba płatności kartowych na mieszkańca rocznie (2012)
Wykres 3: Łączna wartość (w euro) płatności kartowych na mieszkańca rocznie (2012)
