Δημοσίευση της Έκθεσης για τη Σύγκλιση 2013 στην οποία η ΕΚΤ αξιολογεί την οικονομική και νομική σύγκλιση της Λεττονίας

Κατόπιν αιτήματος των λεττονικών αρχών, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) δημοσιεύει σήμερα έκθεση στην οποία αξιολογεί την οικονομική και νομική σύγκλιση της Λεττονίας. Στην παρούσα Έκθεση για τη Σύγκλιση η ΕΚΤ εξετάζει κατά πόσον η επισκοπούμενη χώρα έχει επιτύχει υψηλό βαθμό διατηρήσιμης οικονομικής σύγκλισης και αξιολογεί τη συμμόρφωση με τις καταστατικές απαιτήσεις που πρέπει να πληρούν οι εθνικές κεντρικές τράπεζες ώστε να αποτελέσουν αναπόσπαστο μέρος του Ευρωσυστήματος.

Οικονομική σύγκλιση

Κατά το δωδεκάμηνο αναφοράς από τον Μάιο του 2012 έως τον Απρίλιο του 2013, η Λεττονία κατέγραψε μέσο ρυθμό πληθωρισμού 1,3%, δηλ. αρκετά χαμηλότερο από την τιμή αναφοράς 2,7% για το κριτήριο της σταθερότητας των τιμών. Ο υπολογισμός της τιμής αναφοράς γίνεται με την πρόσθεση 1,5 εκατοστιαίας μονάδας στον απλό αριθμητικό μέσο όρο των ρυθμών πληθωρισμού (βάσει του ΕνΔΤΚ) κατά το εξεταζόμενο δωδεκάμηνο στη Σουηδία (0,8%), τη Λεττονία (1,3%) και την Ιρλανδία (1,6%).

Ωστόσο, ο πληθωρισμός τιμών καταναλωτή στη Λεττονία ήταν πολύ ευμετάβλητος, κυμαινόμενος μεταξύ -1,2% και 15,3% σε μέσα ετήσια επίπεδα την τελευταία δεκαετία. Αυτό αντανακλά το γεγονός ότι στο παρελθόν σημειώθηκαν στη χώρα μείζονα επεισόδια έντονων διακυμάνσεων της οικονομικής δραστηριότητας και μακροοικονομική μεταβλητότητα. Πιο πρόσφατα, μετά την κορύφωσή του στα μέσα του 2011, ο πληθωρισμός της Λεττονίας υποχώρησε σε χαμηλά επίπεδα, αντανακλώντας ιδίως τις επιδράσεις που άσκησαν η πτώση των τιμών των βασικών εμπορευμάτων παγκοσμίως και η μείωση του ΦΠΑ τον Ιούλιο του 2012. Εντούτοις, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες διαθέσιμες προβλέψεις αναμένεται άνοδος του πληθωρισμού, ενώ συνολικά οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προβλέψεις για τον πληθωρισμό τα επόμενα έτη είναι ανοδικοί.

Σε μακρύτερο ορίζοντα η διατήρηση χαμηλών ρυθμών πληθωρισμού θα είναι δύσκολο έργο για τη Λεττονία μεσοπρόθεσμα. Η διαδικασία πραγματικής σύγκλισης ενδέχεται να αυξήσει τη διαφορά πληθωρισμού μεταξύ της Λεττονίας και της ζώνης του ευρώ μεσοπρόθεσμα. Ως εκ τούτου, εκφράζονται ανησυχίες ως προς τη διατηρησιμότητα της σύγκλισης όσον αφορά τον πληθωρισμό.

Κατά την ολοκλήρωση της παρούσας έκθεσης η Λεττονία υπόκειται σε απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ σχετικά με την ύπαρξη υπερβολικού δημοσιονομικού ελλείμματος, με προθεσμία για να διορθώσει το έλλειμμά της εντός του 2012. Κατά το έτος αναφοράς (2012) κατέγραψε έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης ίσο προς 1,2% του ΑΕΠ, δηλ. πολύ χαμηλότερο από την τιμή αναφοράς 3%. Ο λόγος του ακαθάριστου χρέους της γενικής κυβέρνησης προς το ΑΕΠ ήταν 40,7%, δηλ. χαμηλότερος από την τιμή αναφοράς 60%. Για το 2013 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ότι ο λόγος του ελλείμματος θα παραμείνει αμετάβλητος στο 1,2% και ο λόγος του δημόσιου χρέους θα αυξηθεί σε 43,2%.

Το λατς Λεττονίας συμμετέχει στον μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών (ΜΣΙ ΙΙ) από τις 2 Μαΐου 2005, με περιθώριο διακύμανσης ±1% στο πλαίσιο μονομερούς δέσμευσης εκ μέρους των λεττονικών αρχών. Κατά τη διετία αναφοράς από τις 17 Μαΐου 2011 έως τις 16 Μαΐου 2013 το λατς παρέμεινε πλησίον της κεντρικής του ισοτιμίας.

Κατά το δωδεκάμηνο αναφοράς από τον Μάιο του 2012 έως τον Απρίλιο του 2013, τα μακροπρόθεσμα επιτόκια στη Λεττονία διαμορφώθηκαν σε 3,8% κατά μέσο όρο. Το επίπεδο αυτό βρίσκεται κάτω από την τιμή αναφοράς 5,5%, ο υπολογισμός της οποίας γίνεται με την πρόσθεση 2 εκατοστιαίων μονάδων στον απλό αριθμητικό μέσο όρο των μακροπρόθεσμων επιτοκίων των κρατικών ομολόγων κατά το ίδιο δωδεκάμηνο στη Σουηδία (1,6%), τη Λεττονία (3,8%) και την Ιρλανδία (5,1%).

Συνολικά, αν και η Λεττονία βρίσκεται εντός των τιμών αναφοράς για τα κριτήρια σύγκλισης, προκαλεί προβληματισμό η πιο μακροπρόθεσμη διατηρησιμότητα της οικονομικής της σύγκλισης. Η ένταξη σε νομισματική ένωση συνεπάγεται ότι μια χώρα παραιτείται από τα μέσα νομισματικής και συναλλαγματικής πολιτικής που διαθέτει και προσδίδει αυξημένη σπουδαιότητα στην εσωτερική ευελιξία και ανθεκτικότητα. Από την άποψη αυτή, είναι απαραίτητο η Λεττονία να συνεχίσει την πορεία συνολικής δημοσιονομικής προσαρμογής σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Επιπλέον, είναι σημαντικό να παγιωθούν τα οφέλη ανταγωνιστικότητας που επιτεύχθηκαν τα τελευταία έτη, με την αποφυγή νέων αυξήσεων στο κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος. Επιπροσθέτως, αν και η Λεττονία επέδειξε μεγάλη προσαρμοστικότητα, είναι αναγκαίο να επιτευχθεί πρόοδος ως προς την ποιοτική βελτίωση των θεσμών και της διακυβέρνησής της. Τέλος, είναι καίριας σημασίας να αναπτυχθεί ένα ολοκληρωμένο σύνολο εργαλείων πολιτικής με σκοπό την αντιμετώπιση τυχόν κινδύνων για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, όπως οι κίνδυνοι που απορρέουν από την εξάρτηση σημαντικού μέρους του τραπεζικού τομέα από καταθέσεις μη κατοίκων ως πηγή χρηματοδότησης.

Νομική σύγκλιση

Η νομοθεσία της Λεττονίας συμμορφώνεται προς όλες τις απαιτήσεις όσον αφορά την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας, την απαγόρευση της νομισματικής χρηματοδότησης και τη νομική ενσωμάτωση στο Ευρωσύστημα. Ωστόσο, η διάταξη της πρώτης παραγράφου του άρθρου 43 του Νόμου περί της Latvijas Banka, σύμφωνα με την οποία το λεττονικό κοινοβούλιο εποπτεύει τη Latvijas Banka, θα ωφεληθεί από σχετική διευκρίνιση με την ευκαιρία της περαιτέρω αναθεώρησης των διατάξεών του, για λόγους ασφάλειας δικαίου.

Η Έκθεση για τη Σύγκλιση 2013 την οποία εκπόνησε η ΕΚΤ είναι διαθέσιμη στον δικτυακό τόπο της ΕΚΤ. Με την κατάρτιση της παρούσας έκθεσης η ΕΚΤ εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της, βάσει του άρθρου 140 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να υποβάλλει έκθεση προς το Συμβούλιο της ΕΕ όποτε το ζητήσει κράτος μέλος με παρέκκλιση, στην οποία αξιολογεί κατά πόσον το εν λόγω κράτος είναι έτοιμο να υιοθετήσει το ευρώ.