ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

Christine Lagarde, Πρόεδρος της ΕΚΤ,
Luis de Guindos, Αντιπρόεδρος της ΕΚΤ

Φρανκφούρτη, 14 Σεπτεμβρίου 2023

Καλησπέρα, ο Αντιπρόεδρος και εγώ σας καλωσορίζουμε στη συνέντευξη Τύπου μας.

Ο πληθωρισμός εξακολουθεί να μειώνεται αλλά αναμένεται πάλι να παραμείνει σε πολύ υψηλό επίπεδο για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Προκειμένου να ενισχύσουμε την πρόοδο προς την επίτευξη του στόχου μας, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης.

Η σημερινή αύξηση των επιτοκίων αντανακλά την αξιολόγηση που διενεργήσαμε για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών στοιχείων, για τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και για την ένταση της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Σύμφωνα με τις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ για τη ζώνη του ευρώ του Σεπτεμβρίου, ο μέσος πληθωρισμός θα διαμορφωθεί σε 5,6% το 2023, 3,2% το 2024 και 2,1% το 2025. Πρόκειται για προς τα πάνω αναθεώρηση για το 2023 και το 2024 και προς τα κάτω αναθεώρηση για το 2025. Η προς τα πάνω αναθεώρηση για το 2023 και το 2024 αντανακλά κυρίως μια ανοδική πορεία των τιμών της ενέργειας. Οι υποκείμενες πιέσεις στις τιμές παραμένουν υψηλές, παρόλο που οι περισσότεροι δείκτες έχουν αρχίσει να εξασθενούν. Οι εμπειρογνώμονες της ΕΚΤ έχουν αναθεωρήσει ελαφρώς προς τα κάτω την προβλεπόμενη πορεία του πληθωρισμού χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής, κατά μέσο όρο σε 5,1% το 2023, 2,9% το 2024 και 2,2% το 2025. Οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων μας εξακολουθούν να μεταδίδονται δυναμικά. Οι συνθήκες χρηματοδότησης έχουν γίνει πιο αυστηρές και επιδρούν ολοένα πιο περιοριστικά στη ζήτηση, κάτι που αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την επαναφορά του πληθωρισμού στον στόχο. Λόγω της αυξανόμενης επίδρασης της πιο περιοριστικής νομισματικής πολιτικής μας στην εγχώρια ζήτηση και ενός περιβάλλοντος όπου το διεθνές εμπόριο παρουσιάζει κάμψη, οι εμπειρογνώμονες της ΕΚΤ μείωσαν σημαντικά τις προβολές τους για την οικονομική ανάπτυξη. Αναμένουν πλέον ότι η οικονομία στη ζώνη του ευρώ θα μεγεθυνθεί κατά 0,7% το 2023, 1,0% το 2024 και 1,5% το 2025.

Με βάση την τρέχουσα αξιολόγησή μας, θεωρούμε ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ έχουν διαμορφωθεί σε επίπεδα τα οποία, αν διατηρηθούν για επαρκώς μακρό χρονικό διάστημα, θα έχουν σημαντική συμβολή στην έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον στόχο μας. Οι μελλοντικές μας αποφάσεις θα διασφαλίσουν ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα διαμορφωθούν σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα για όσο διάστημα κρίνεται απαραίτητο. Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα στοιχεία για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της κατάλληλης διάρκειας της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής. Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις μας για τα επιτόκια θα βασίζονται στην αξιολόγησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών στοιχείων, για τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και για την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική.

Οι αποφάσεις που λάβαμε σήμερα παρουσιάζονται σε δελτίο Τύπου που είναι διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο μας.

Θα σας παρουσιάσω τώρα με περισσότερες λεπτομέρειες το πώς περιμένουμε ότι θα εξελιχθεί η οικονομία και ο πληθωρισμός και στη συνέχεια θα εξηγήσω την αξιολόγησή μας όσον αφορά τις χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες.

Οικονομική δραστηριότητα

Η οικονομία είναι πιθανόν να παραμείνει υποτονική τους προσεχείς μήνες. Παρέμεινε σε γενικές γραμμές στάσιμη το α΄ εξάμηνο του έτους και οι πρόσφατοι δείκτες υποδηλώνουν ότι ήταν υποτονική και το γ΄ τρίμηνο. Η μείωση της ζήτησης για εξαγωγές της ζώνης του ευρώ και ο αντίκτυπος των αυστηρών συνθηκών χρηματοδότησης περιορίζουν την ανάπτυξη, ιδίως μέσω λιγότερων επενδύσεων σε κατοικίες και επιχειρηματικών επενδύσεων. Ο τομέας των υπηρεσιών, που μέχρι σήμερα ήταν ανθεκτικός, αρχίζει πλέον να σημειώνει επιβράδυνση. Με την πάροδο του χρόνου, η δυναμική της οικονομικής ανάπτυξης αναμένεται να ανακάμψει καθώς τα πραγματικά εισοδήματα αναμένεται να αυξηθούν, υποβοηθούμενα από τη μείωση του πληθωρισμού, την άνοδο των μισθών και μια ισχυρή αγορά εργασίας, και αυτή η εξέλιξη θα στηρίξει τις καταναλωτικές δαπάνες.

Η αγορά εργασίας έχει παραμείνει μέχρι σήμερα ανθεκτική παρά την επιβράδυνση της οικονομίας. Το ποσοστό ανεργίας διατηρήθηκε στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο του 6,4% τον Ιούλιο. Ενώ η απασχόληση αυξήθηκε κατά 0,2% το β΄ τρίμηνο, η δυναμική της επιβραδύνεται. Ο τομέας των υπηρεσιών, ο οποίος ήταν ένας από τους βασικούς παράγοντες που συμβάλλει στην αύξηση της απασχόλησης από τα μέσα του 2022, δημιουργεί και αυτός πλέον λιγότερες θέσεις εργασίας.

Καθώς η ενεργειακή κρίση αποκλιμακώνεται, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να συνεχίσουν να αίρουν τα σχετικά μέτρα στήριξης. Αυτό είναι σημαντικό για να αποφευχθεί η ώθηση προς τα πάνω των μεσοπρόθεσμων πληθωριστικών πιέσεων, εξέλιξη που διαφορετικά θα απαιτούσε μια ακόμη πιο σθεναρή απάντηση από την πλευρά της νομισματικής πολιτικής. Οι δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να είναι σχεδιασμένες για να κάνουν την οικονομία μας πιο παραγωγική και να μειώσουν σταδιακά το υψηλό δημόσιο χρέος. Πολιτικές για τη βελτίωση του παραγωγικού δυναμικού της ζώνης του ευρώ – οι οποίες θα υποστηρίζονταν από την πλήρη υλοποίηση του προγράμματος Next Generation EU – μπορούν να συμβάλουν στη μείωση των πιέσεων στις τιμές μεσοπρόθεσμα, ενώ στηρίζουν την πράσινη μετάβαση. Η μεταρρύθμιση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν από το τέλος του τρέχοντος έτους και η πρόοδος προς την Ένωση Κεφαλαιαγορών αναμένεται να επιταχυνθεί.

Πληθωρισμός

Ο πληθωρισμός υποχώρησε σε 5,3% τον Ιούλιο αλλά παρέμεινε σε αυτό το επίπεδο τον Αύγουστο, σύμφωνα με την προκαταρκτική εκτίμηση της Eurostat. Η υποχώρησή του διακόπηκε επειδή οι τιμές της ενέργειας αυξήθηκαν συγκριτικά με τον Ιούλιο. Ο πληθωρισμός των τιμών των ειδών διατροφής μειώθηκε από το ανώτατο επίπεδο στο οποίο είχε διαμορφωθεί τον Μάρτιο, αλλά ήταν και πάλι 10% περίπου τον Αύγουστο. Τους προσεχείς μήνες, οι απότομες αυξήσεις των τιμών που καταγράφηκαν το φθινόπωρο του 2022 θα παύσουν να επηρεάζουν τους ετήσιους ρυθμούς, συμπαρασύροντας έτσι τον πληθωρισμό προς τα κάτω.

Ο πληθωρισμός χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής υποχώρησε σε 5,3% τον Αύγουστο, από 5,5% τον Ιούλιο. Ο πληθωρισμός των τιμών των αγαθών μειώθηκε σε 4,8% τον Αύγουστο, από 5,0% τον Ιούλιο και 5,5% τον Ιούνιο, λόγω των καλύτερων συνθηκών προσφοράς, των προηγούμενων μειώσεων των τιμών της ενέργειας, της άμβλυνσης των πιέσεων στις τιμές στα πρώιμα στάδια της αλυσίδας παραγωγής και της υποτονικότερης ζήτησης. Ο πληθωρισμός των τιμών των υπηρεσιών υποχώρησε σε 5,5% αλλά εξακολούθησε να βρίσκεται σε υψηλό επίπεδο λόγω των περισσότερων δαπανών για διακοπές και ταξίδια και των μεγάλων μισθολογικών αυξήσεων. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της μισθολογικής δαπάνης ανά μισθωτό παρέμεινε σταθερός σε 5,5% το β΄ τρίμηνο του έτους. Η συμβολή του κόστους εργασίας στον ετήσιο εγχώριο πληθωρισμό αυξήθηκε το β΄ τρίμηνο, εν μέρει λόγω της υποτονικότερης παραγωγικότητας, ενώ η συμβολή των κερδών μειώθηκε για πρώτη φορά από τις αρχές του 2022.

Οι περισσότεροι δείκτες του υποκείμενου πληθωρισμού αρχίζουν να υποχωρούν καθώς η ζήτηση και η προσφορά έχουν ευθυγραμμιστεί περισσότερο και η συμβολή των προηγούμενων αυξήσεων των τιμών της ενέργειας σταδιακά εξαλείφεται. Παράλληλα, οι εγχώριες πιέσεις στις τιμές παρέμειναν ισχυρές.

Οι περισσότεροι δείκτες των πιο μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό διαμορφώνονται επί του παρόντος γύρω στο 2%. Όμως ορισμένοι δείκτες εξακολουθούν να είναι αυξημένοι και απαιτούν προσεκτική παρακολούθηση.

Αξιολόγηση κινδύνων

Οι κίνδυνοι για τις προοπτικές της οικονομικής ανάπτυξης είναι κυρίως καθοδικοί. Η ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι βραδύτερη αν οι επιδράσεις της νομισματικής πολιτικής είναι πιο δυναμικές από ό,τι αναμένεται ή αν η παγκόσμια οικονομία εξασθενήσει, για παράδειγμα λόγω περαιτέρω επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας στην Κίνα. Αντιθέτως, η ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι υψηλότερη από ό,τι αναμένεται βάσει των προβολών αν η εύρωστη αγορά εργασίας, η άνοδος των πραγματικών εισοδημάτων και η υποχώρηση της αβεβαιότητας έχουν ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις να αποκτήσουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη και να δαπανούν περισσότερα.

Οι ανοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό περιλαμβάνουν ενδεχόμενες νέες ανοδικές πιέσεις στο κόστος της ενέργειας και των ειδών διατροφής. Οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες και η εξελισσόμενη κλιματική κρίση γενικότερα θα μπορούσαν να ωθήσουν τις τιμές των ειδών διατροφής προς τα πάνω περισσότερο από ό,τι αναμένεται. Μια διαρκής αύξηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό πάνω από τον στόχο μας ή υψηλότερες από ό,τι αναμένεται αυξήσεις των μισθών ή των περιθωρίων κέρδους θα μπορούσαν επίσης να ωθήσουν τον πληθωρισμό σε υψηλότερο επίπεδο, και σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Αντιθέτως, η υποτονικότερη ζήτηση – για παράδειγμα λόγω μιας εντονότερης μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής ή επιδείνωσης του οικονομικού περιβάλλοντος εκτός της ζώνης του ευρώ – θα συνεπαγόταν χαμηλότερες πιέσεις στις τιμές, ιδίως σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.

Χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες

Η περιοριστική νομισματική πολιτική μας εξακολουθεί να μεταδίδεται έντονα στις ευρύτερες συνθήκες χρηματοδότησης. Η άντληση χρηματοδότησης έγινε πάλι πιο δαπανηρή για τις τράπεζες, καθώς οι καταθέτες αντικαθιστούν τις καταθέσεις διάρκειας μίας ημέρας με προθεσμιακές καταθέσεις που αποφέρουν περισσότερο τόκο και οι στοχευμένες πράξεις πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης της ΕΚΤ σταδιακά τερματίζονται. Τα μέσα επιτόκια χορηγήσεων για επιχειρηματικά και ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια συνέχισαν να αυξάνονται τον Ιούλιο, σε 4,9% και 3,8% αντίστοιχα.

Η δυναμική των πιστώσεων έχει εξασθενήσει περαιτέρω. Τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις αυξήθηκαν με ετήσιο ρυθμό 2,2% τον Ιούλιο, από 3,0% τον Ιούνιο. Τα δάνεια προς τα νοικοκυριά αυξήθηκαν επίσης λιγότερο έντονα, κατά 1,3%, από 1,7% τον Ιούνιο. Αν ανοιχθούν σε ετήσια βάση στηριζόμενα σε στοιχεία του τελευταίου τριμήνου, τα δάνεια προς τα νοικοκυριά μειώθηκαν κατά 0,8%. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη συρρίκνωση από την εισαγωγή του ευρώ. Στο πλαίσιο υποτονικών χορηγήσεων και μείωσης του μεγέθους του ισολογισμού του Ευρωσυστήματος, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της ποσότητας χρήματος με την ευρεία έννοια (Μ3) μειώθηκε από 0,6% τον Ιούνιο στο πιο χαμηλό επίπεδο στα χρονικά, -0,4% τον Ιούλιο. Αν ανοιχθεί σε ετήσια βάση στηριζόμενο στο τελευταίο τρίμηνο, το μέγεθος Μ3 συρρικνώθηκε κατά 1,5%.

Συμπεράσματα

Ο πληθωρισμός εξακολουθεί να μειώνεται αλλά αναμένεται πάλι να παραμείνει σε πολύ υψηλό επίπεδο για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Προκειμένου να ενισχύσουμε την πρόοδο προς την επίτευξη του στόχου μας, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης. Με βάση την τρέχουσα αξιολόγησή μας, θεωρούμε ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ έχουν διαμορφωθεί σε επίπεδα τα οποία, αν διατηρηθούν για επαρκώς μακρό χρονικό διάστημα, θα έχουν σημαντική συμβολή στην έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον στόχο μας. Οι μελλοντικές μας αποφάσεις θα διασφαλίσουν ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα διαμορφωθούν σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα για όσο διάστημα κρίνεται απαραίτητο. Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα στοιχεία για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της κατάλληλης διάρκειας της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής.

Σε κάθε περίπτωση, είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας εντός των ορίων της εντολής που μας έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας και να διαφυλάξουμε την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.

Και τώρα είμαστε στη διάθεσή σας για ερωτήσεις.

Για την ακριβή διατύπωση η οποία έχει συμφωνηθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο, συμβουλευθείτε την αγγλική έκδοση.